1004 Collectie Sociolinguistisch Onderzoek Amsterdam (SOA), 1974-1977 en Amsterdams Sociolinguïstisch Onderzoek (ASO), 1993 (2013 - 2014)

inhoud: De Werkgroep Frequentie-onderzoek van het Nederlands en het Meertens Instituut voerden in de jaren '70 een onderzoek uit naar de 'gesproken taal', het Sociolinguïstisch Onderzoek Amsterdam (SOA). In dit kader zetten onderzoekers Eveline de Jong en Henk Heikens een selecte steekproef onder de Amsterdamse bevolking uit. Heikens interviewde uiteindelijk 136 personen die Amsterdams spraken. Deze interviews werden op een bandrecorder opgenomen. In 1993 volgde een vervolgonderzoek, het Amsterdams Sociolinguïstisch Onderzoek (ASO). 29 van de personen die eerder waren geïnterviewd voor SOA keerden terug om mee te doen aan ASO. De bandopnames en de bijbehorende documentatie zijn gedigitaliseerd door het Meertens Instituut.

In de tijd van SOA en ASO verschilden het taalgebruik en de onderzoeksmethoden van wat tegenwoordig gangbaar is aan het Meertens Instituut. Toen gebruikten onderzoekers bijvoorbeeld de term 'geslacht' om mannen en vrouwen te onderscheiden, terwijl tegenwoordig 'gender' gangbaar is. De SOA-informanten wisten daarnaast niet aan wat voor onderzoek ze deelnamen. Bij het beantwoorden van vragen waren ze in de veronderstelling deel te nemen aan een onderzoek over sociaaleconomische verschillen in de Nederlandse maatschappij. De onderzoekers kozen ervoor om het werkelijke onderzoeksonderwerp achter te houden, zodat het taalgebruik van de informanten niet werd beïnvloed. Deze methode voldeed aan ethische standaarden voor onderzoek in de jaren zeventig. Tegenwoordig gaan onderzoekers niet meer op deze manier te werk.

Ten slotte zijn er voor SOA en ASO veel onderzoeksdata verzameld. Niet voor alle onderdelen van de verzamelde data was een gedetailleerde doelstelling vastgelegd. Onderzoekers verzamelden ook in de late twintigste eeuw soms meer materiaal dan ze nodig hadden voor hun eigen geplande onderzoek; de gedachte was dat de data zich zouden lenen voor veel verschillende onderzoeksdoeleinden. Tegenwoordig schrijven onderzoekers van het Meertens Instituut vooraf een projectplan waarin ze vastleggen waarvoor de data precies gebruikt gaan worden. Ze verzamelen geen data die buiten hun eigen onderzoeksproject vallen.


De collectie is digitaal en bestaat uit scans van een selectie van documenten behorende bij het Sociolinguïstisch Onderzoek Amsterdam (SOA) en het Amsterdams Sociolinguïstisch Onderzoek (ASO). Gescand zijn de vragenlijsten (SOA compleet en ASO voor zover in het archief aanwezig en transcripties ASO voor zover aanwezig). De nummering correspondeert met de bandnummers van de audio-opnames. Tevens is er een scan van het werk Woordfrequenties onder redactie van Uit den Boogaart (zie resultaat/relation)(alle pagina's zijn los gescand als TIFF-bestand). Ook is de masterscriptie van Julie Peterse toegevoegd: 'Openheid bij het Meertens Instituut: toegang tot SOA en ASO' (UvA 2024).

Voor de papieren collectie, zie: collectienrs. 95 en 522
Voor geluidsfragmenten, zie: collectienr. 2007
Voor digitale collecties bij de geluidscollectie, zie ook: collectienr. 1129

resultaat: P.C. Uit den Boogaart (red.), Woordfrequenties in geschreven en gesproken Nederlands (Utrecht 1975). Verkrijgbaar in de bibliotheek van het Meertens Instituut;

Eveline D. de Jong, Werkgroep frequentie-onderzoek van het Nederlands. Eindverslag onderzoek gesproken taal (Amsterdam 1978);

H. F. Schatz, Plat Amsterdams in its social context: A sociolinguistic study of the dialect of Amsterdam (Amsterdam 1986);

Zeldenrust, Douwe, 'Digitale data: SOA en ASO', in: Nieuwsbrief van het Meertens Instituut 5 (februari 2015).

Open Access.